Onderzoek voor het opmaken van een referentiekader voor een historische dorpskernen in volle expansie.
Projectteam IEA + Antea Group

Het stedenbouwkundig en architecturaal onderzoek omhelst het definiëren van de kwaliteiten van het dorpse karakter binnen de verdichtingszones voor de kernen Onze-Lieve-Vrouw-Olen en Sint-Jozef-Olen. De gemeente Olen wenst voor nieuwe ontwikkelingen een betere integratie binnen het bestaande bebouwde weefsel voor op te stellen, met het oog op het behouden van het ‘dorpse karakter’ van de centrumzones.
Het bestemmingskader bood de afgelopen decennia veel ruimte aan het verder uitbouwen van de kern voorbij de plekken en structuren die het dorp zo kenmerkend maakt. Dorpsuitbreidingen kregen vorm via verlinting, verkaveling en verappartementisering. De recente bouwprojecten rond het dorp zijn typische voorbeelden van maximalisatie maar niet meer afgestemd op het bestaande dorpse weefsel. Hierdoor komt ook de relatie met het landschap verder onder druk, de visuele open ruimte verdwijnt in de dorpskernen.
De woonfunctie in de kernen is de afgelopen decennia aanzienlijk versterkt. Voor werk, voorzieningen en sociale contacten zijn de bewoners niet meer enkel op het dorp aangewezen. Doorheen de centra van Sint-Jozef-Olen en Onze-Lieve-Vrouw-Olen loopt een belangrijke verkeersfunctie en de huidige inrichting van het openbaar domein staat in hoofdzaak in functie van de auto.
Het opmaken van een gefundeerde analyse van de dorpse structuur en architectuur, een logica die het dorp vormde en eigenheid gaf, laat toe dit opnieuw in te zetten als basis voor de toekomstige ontwikkeling en identiteitsvorming. Een strategie voor de verdere ontwikkeling van het dorp vertrekt best vanuit uit de lezing en kennis van de lokale geschiedenis van het dorp. De invulling van het openbaar domein vormt een belangrijk element voor het bepalen van de dorpsstructuur. Openbare plekken vormen vaak belangrijke herkenningspunten binnen een dorp die de eigenheid mee bepalen.
Het ontwerpend onderzoek naar een referentiekader bracht de historische ontwikkeling van het dorp gedetailleerd in kaart, genereerde reflecties vanuit archief- en postkaartmateriaal te juxta poseren tot de hedendaagse condities. Dit geeft een beeld van de verandering die heeft plaatsgevonden de laatste decennia.
Een inventarisatie van het onroerend erfgoed werd in kaart gebracht in functie van eigenheid en beeldbepaling voor het dorp. Terrein bezoeken aan bestaande gebouwen, die vaak niet zijn opgenomen in de inventaris van het bouwkundig erfgoed, maar wel een architecturale eigenheid omvatten, werden geselecteerd. Op basis hiervan worden een aantal algemene architecturale kenmerken aangehaald die eigen zijn voor de dorpsarchitectuur van vroeger.